1. Tarımda Sulamanın Önemi :

Su, yeryüzünde hayatın kaynağıdır. Bütün canlılar hayatlarını devam ettirebilmeleri için mutlak suya ihtiyaç duyarlar. Bitkiler, türe bağlı olarak % 90 – 95 varan oranlarda sudan oluşmaktadırlar. Toprakta mevcut bulunan besin elementlerinin doğal döngüsünü tamamlayabilmeleri tamamen su döngüsüne bağlıdır. Su döngüsü, yağışlarla toprağa düşen suyun buharlaşma (evaporasyon) ve terleme (transprasyonla) ile tekrar havaya iletilmesi olayıdır. Bitkiler terleme ile  önemli miktarda suyu topraktan alıp su buharı şeklinde havaya verirler. Bu olay esnasında bir çok besin elementi de suda çözünmüş olarak bitki bünyesine girer ve buradaki iletim demetleri aracılığı ile taşınırlar.

Ülkemizde toplam sulanabilir 8.7 milyon hektar arazinin 4,7 milyon hektarı sulanabilmektedir. Türkiye’de halihazırda sulanan alanın yaklaşık %94 ‘ünde açık kanal sistemleri, %6’lık kısmında ise basınçlı sulama sistemleri bulunmaktadır. Sulama metodu olarak %92 oranında salma sulama, %8 oranında yağmurlama, %1 oranında da damla sulama yöntemi kullanılmaktadır.

Tarımsal sulamalarda su, toprağa değişik yöntem ve sistemlerle verilebilir. Günümüzde daha az sulama suyu, az işçilik, derenaj ve tuzluluk sorunu yaratmayacak, verim ve kaliteyi arttıracak sulama sistemlerinin kullanımının önemi her geçen gün artmaktadır.

Son yıllarda dünyada, özellikle plastik ve makine endüstrisinde ki gelişmeler ile su ve enerjiden daha fazla tasarruf yapılmıştır. Böylece daha ekonomik ve daha etkin yeni sulama teknolojileri geliştirilmiştir.

Tarımda sulama, bitkinin ihtiyaç duyduğu ve yağışlarla karşılanamayan suyun toprakta bitkinin kök bölgesine gereken miktar ve zamanda verilmesidir. Ülkemizin bir çok bölgesi kurak ve yarı kurak iklim kuşağında yer almakta, bu kurak tarım alanlarında bitkilerin yetişme döneminde doğal yağışların yetersiz olması durumunda yüksek verim ve kalite için en uygun yöntemle tarımsal sulama yapılması gerekmektedir. Ülkemizde yapılan sulu tarımın, 70 milyonunun üzerinde olan nüfusumuzun ve hızla gelişen sanayiimizin tatlı su ihtiyacının karşılanması, yeraltı ile yerüstü tatlı su kaynaklarımızın daha etkin ve tasarruflu kullanılmasını zorunlu hale getirmektedir.

Tarımsal ürerimde sulamada birinci kural tarla başına kadar getirilmiş suyun, en az kayıpla bütün tarlaya eşit bir şekilde yayılmasıdır. Sulama konusunda pek çok sistem vardır. Bu sistemlerden sulamada birinin seçilmesi tarlanın tesviyesinin düzgün olup olmamasına, yetiştirilen mahsulün cinsine, toprağın kimyasal ve fiziksel özelliklerine, sulama suyunun miktarına ve kalitesine, çiftçi alışkanlıklarına, bazı sulama yöntemlerinin ek yatırımı gerektirmesi nedeniyle oradaki çiftçilerin ekonomik durumuna ve bölgenin rüzgar, sıcaklık, oransal nem, yağış gibi iklim koşullarına bağlıdır. Tesviyeli arazilerde bütün sulama sistemleri uygulanabildiği halde tesviyesiz arazilerde yağmurlama sulama, hakim rüzgarı şiddetli bir bölgede yağmurlama sulama sistemi yerine ya damla sulama yada karık sulama daha uygun olmaktadır.

Tarımsal sulamada, kısıtlı olan tatlı su kaynaklarını doğru  yöntemlerle ve tekniklerle daha az su, enerji ve işgücü kullanımı sağlayan teknolojilerin uygulamaya konulması ülkemiz bitkisel üretimimizin daha istikrarlı ve sürdürülebilir olması için büyük önem taşımaktadır.

Ülkemizde yapılan sulu tarımda damlama sulama yöntemi son yıllarda yoğun bir şekilde kullanılmaya başlamıştır. Damlama sulama yönteminin hızla yaygınlaşmasında en önemli etken, damla sulama yöntemiyle sulama yapılan tarım alanlarından alınan ürünlerde verim artışlarının yüksek olması yanında, kalite artışlarına bağlı alınan prim ödemeleri, gübre kullanımdaki azalış, hastalıklarda azalmalara bağlı olarak az ilaç tüketiminin üreticiye kar olarak kalması ve en önemlisi kısıtlı olan sulama su kaynaklarının diğer yöntemlere göre çok daha az kullanılmasıdır.

2. Tarımsal Sulama Yöntemleri :

Tarımsal sulamada en çok yüzey sulama, yağmurlama sulama ve mikro sulama yöntemleri kullanılmaktadır.

3. Yüzey Sulama Yöntemleri:

– Salma Sulama Yöntemi : Suyun tarla başı kanallarından tarla üzerinde rasgele yayılmaya bırakılmasıdır. Randımanı en düşük yöntemdir. Bu yöntemle tarlanın her tarafını eşit olarak sulamak mümkün değildir. Ülkemizde kullanım alanının çok sınırlı olması gerekirken, sulama kültürünün düşük olduğu yörelerde işçilikten kaçınmak için yapılmaktadır.

– Uzun Tava Yöntemi: Genellikle sık ekilen hububat, yonca, ot ve benzeri bitkiler için kullanılır. Tesviye edilmiş araziler, birbirine paralel seddelerle ayrılırlar. Tarla başından saptırılan sulama suyu, iki sedde arasına yayılarak suyun arazi sonuna kadar akışı sağlanmaktadır.

– Adi Tava(göllendirme) Sulama yöntemi: Arazi eğiminin düz ve düze yakın olduğu ince bünyeli toprakların sulanmasında uygulanmaktadır. Sık aralıkla yetiştirilen bitkilerin özellikle çeltik ve meyve bahçelerinin sulanması yapılmaktadır.

– Karık Sulama Yöntemi : Sulama suyunun, bitki sıraları arasında eğim doğrultusunda açılankarıklara verilmesi ile sıraya ekilen mısır, ayçiçeği, pamuk, meyve ve sebzeler için uygundur.

4.Yağmurlama Sulama Yöntemi:

Yağmurlama sulama yönteminde su doğal yağışa benzer biçimde toprak yüzeyine serpilmek suretiyle uygulanır. Bu yöntemde su kapalı borularla mekanik püskürtücülere kadar taşınır ve püskürtücülerden suyun toprağa yağdırılması meme denen hareketli olarak dönen başlıklarla basınç altında yapılır. Sistemin çalışması için gerekli basınç genellikle pompalarla sağlanır. Engebeli araziler için uygundur, ancak şiddetli rüzgar olduğunda dengeli su verilmesi mümkün değildir.

5. Mini-spring Yöntemi:

Yağmurlama sulama ile damla sulama arasında bir yöntem olup, ince borularla tarlaya dağıtılan su küçük yağmurlama başlıkları ile araziye dağıtılmaktadır. Sabit bir sistem değildir gerektiğinde toplanabilmektedir. Engebeli araziler ile meyve bahçelerinde ağaç altları için uygundur.

6. Toprak Altı Sulama Yöntemi:

Toprak altı sulama sun’i yolla toprak altına su ilavesiyle taban suyu seviyesinin düzenleme faaliyeti olarak tanımlanabilir. Bu yöntemde su seviyesi kök bölgesinde su ve hava miktarının en iyi şekilde kombine edilmesini sağlayacak yükseklikte muhafaza edilmektedir.

7. Damla Sulama Yöntemi:

Damla sulama entansif sulu tarımda kullanılmak üzere geliştirilmiş olan bir yöntemdir. Damla sulaması toprak yüzeyine veya yüzeyin hemen altına yerleştirilen küçük çaplı orifis yardımıyla arıtılmış suyu toprak yüzeyine veya içerisine veren bir sistemdir. Bu sistem suyun belirlenmiş bir desene alçak basınç altında verilmesine imkan sağlar. Bu sistemde su yaygın boru ağı aracılığı ile her bitkiye kadar götürülür. Öte yandan bitkilere verilecek gübreler de sulama suyu ile birlikte verilebilir (fertigation).Kısaca sistemin esası bitkinin ihtiyaç duyduğu su ve besin maddesi miktarını optimum seviyede tutmaktır. Bu yöntem sera, meyve, sebze bahçelerinde en çok kullanılan ve ekonomik su kullanımı sağlayan bir yöntemdir.

8. Damlama Sulamanın Yararları:

– Az su uygulamalarıyla bitkide stres yaratmadan yetiştiriciliğe olanak sağlaması,

– Yüzey akis ve derine sızma oluşturmadığından su besin kayıpları oluşmaması,
– Tuz oranı çok yüksek olan sularda sulama yapılabilmesine olanak sağlaması,
– Yabancı otların gelişimine imkan tanımaması,
– Sulama ile birlikte gübreleme ve ilaçlama yapılabilmesi,
– Gübre ve ilaçtan yari yarıya tasarruf sağlaması,
– Hastalıkların yok denecek kadar asgariye indirilmesi,
– Kaliteli ve standart ürün elde edilmesi,
– Her çeşit alanda sulama yapılabilmesi,
– Erkencilik sağlaması,
– Bitkilere su ve gübre dağılımının eşit, dolayısıyla ayni zamanda olgulaşma ve tek elde hasat olanağı yaratması
– Erozyonu ve toprak kaybını önlemesi
– Düşük basınçlarda sulama imkanı sağlaması,
– Yeterli su imkanı olmayan alanlarda dahi sulama yapılabilmesi,
– Salma ve karık sulamaya nazaran isçilik maliyetlerinin çok düşük olması,

– Tarımsal sulamalardaki en ekonomik sistem olması,
– Eğimli alanlarda kolaylıkla uygulanabilmesi gibi birçok yararları bulunmaktadır.

9. Damlama Sulama Sistemi ile Gübrelemede Dikkat Edilecek Hususlar:

– Sulama sisteminde kullanılacak olan gübrelerin klorürlü(Cl) ve tuzlu (Na) gübrelerin olmamasına ozen gösterilmesi,

– Kullanılacak olan gübrelerin muhakkak suda tamimiyle çözünür olmasına dikkat edilmesi,

– Gübreleme tamamlandıktan sonra damlama-sulama sisteminin 10-15 dakika sadece su ile çalıştırmaya devam edilmesi,

– Gubreli besin eriyiği hazırlanıp bir gün bekledikten sonra süzülmeli ve ondan sonra kullanılması, (Potasyum Nitrat kullanılmasında beklemeye gerek yoktur.)

– Damlama Sulama sisteminde tıkanmaları önlemek için katiyetle HCI (Hidroklorik asit) veya H₂S O ₄(Sülfirik asit) kullanılmaması,

– Sulama suyu fazla kireçli ise, fosforlu gübrenin temel olarak doğrudan toprağa uygulanması,

– Sulama sezonu sonunda damlama sulama sistemini % 0,3’luk HNO₃ (Nitrik asit) ile çalıştırarak temizleme yapılmasına dikkat edilmelidir.

Sulama, çim alanların bakımında hayati önem taşıyan konulardan biridir. Yeşil alanların sulanmasında kullanılacak suyun iyi kalitede olması ve fazla tuz içermemesi gerekir. Sulama bütün alana homojen olarak uygulanmalıdır. Sulama mutlaka yağmurlama yoluyla yapılmalıdır. Kumlu topraklar, sık ve az miktarda sulama ister.

Killi ve ağı topraklar, seyrek ve daha çok miktarda su ister. Uzun köklü çim her zaman daha az su ister. Sulamada en önemli nokta, suyun toprak tarafından en az 10-12 cm derinliğe kadar emilebilmesidir. Yeni oluşturulacak çim sahalarda, toprağın 15-20 gün (çim yapılanana kadar) nemli tutulması gerekir. Çim alanlar buharlaşmanın en az olduğu zamanlarda, özellikle gece veya sabah (güneşin olmadığı saatlerde) sulanmalıdır.

– Çimlerin sulanması: Çim bitkilerinin çoğu saçak köklü olup kökleri 15-20 cm derinliktedir ve yağışsız geçen yaz aylarında sulama isterler. Ortalama üç günde bir 8 mm yağış (1m2ye 8 kg) gerekir. Sulama işleri yaz boyunca devam eder. Her sulamada bitkilerin köklerinin dağıldığı 10-15 cm’lik toprak tabakasının ıslanması gerekir.

Çim alanların su ihtiyacı basit bir yöntemle tayin edilebilir;
1) Beş veya daha fazla silindirik kapları çim alanın muhtelif yerlerine yerleştirin

2) Sulama sistemini 15 dakika süreyle çalıştırın

3) Yerleştirilen kaplardaki su yüksekliklerini bir cetvel yardımıyla ölçün ve ortalama su yükseklik değerini tespit edin

4) Bulduğunuz değere göre aşağıdaki tablodan çiminizi her üç günde bir kaç dakika sulamanız gerektiğini bulun.

SULAMA İLE İLGİLİ SIKÇA SORULAN SORULAR

1.    Yeni ekilen çim alanın sulamasında nelere dikkat edilmelidir?
Öncelikle yeni ekilen çim alanın yüzeyi 2-3 hafta boyunca nemli kalmalıdır. Sulama işlemi sırasında basınçlı su ile toprakta oyuklar açmamaya ve alanda gölcükler oluşturmamaya özen gösterilmelidir.

2. Çim alanları sulamak için en uygun saat hangisidir?

En uygun vakit havanın serin ve buharlaşmanın en az olduğu sabahın erken saatleridir.

3. Çim alan ne sıklıkta sulanmalıdır?
   Sulama sıklığı toprak yapısına ve iklim koşullarına göre değişiklikler gösterir. Kumlu topraklar killi topraklardan daha az su tutma kapasitesine sahip olduğu için daha sık sulamaya ihtiyaç duyar. Sıcak havalarda sulama sıklığı arttırılmalıdır. Sulama sıklığı ile keskin kurallar olmasa da ana kural iki sulama arasında alanın tamamen kurumasına izin vermektir.
4. Çim alanımın ihtiyacı olan suyu aldığından nasıl emin olabilirim?
   Bunun iki pratik yöntemi vardır. Birincisi sulama sonrası kuru bir çubuğu çim alanda birkaç faklı yere batırıp suyun 10 cm derinliğe ulaşıp ulaşmadığından emin olabilirsiniz. İkincisi sulama öncesi fıskiyelerden farklı uzaklıklara kaplar yerleştirip sulama sonrası bu kaplardaki su miktarını ölçebilirsiniz. Sulama sonrası kapta olması gereken minimum miktar 1,5 cm, maksimum miktar 2,5 cm dir.
5. Çok sıcak günlerde sulama yapmak çime zarar verir mi?

Çok sıcak günlerde sulama yapmak çime zarar vermez aksine çimin yüzeyini serinletir ve bitkinin strese girmesini önler.

6. Daha az sulamanın yöntemi nedir?

Düzenli biçim ve düzenli gübreleme su tüketiminin azalmasına yardımcı olur. Bu iki konuda aşırıya kaçılması su tüketimini arttırır. Çimlerin çok kısa biçilmesi bitkiyi strese sokup su tüketiminin artmasına sebep olurken fazla gübreleme de bitkinin büyümesini teşvik ederek yine su tüketimini arttırır. Sabahın erken saatlerinde yapılan sulama ile buharlaşmanın önüne geçilir, su israfı olmaz ve sulama sıklığı azalır.

7. Çok sulama çim alana zarar verir mi?

Sık sulama bitkilerin kök gelişimini engeller. Suyu sürekli toprak üstüne yakın bulan bitki kökleri toprağın derinine doğru gelişme ihtiyacı bulmaz. Kısa bitki kökleri derin topraktaki su ve minerallerden faydalanamaz. Sıcağa ve kuraklığa karşı olan toleransları düşük olur.

8. Su analizi nerede yaptırılır?
   Su analizleri Toprak Gübre ve Su Kaynakları Merkez Araştırma Enstitüsü tarafından yapılmaktadır.

Kaynak: Ulusoy Tohumculuk

NE ZAMAN İLAÇLAMA YAPILMALI?

Zirai mücadele ilaçlarından beklenen olumlu sonuçların alınabilmesi için ilaçlama zamanı iyi belirlenmelidir. İlaçlama tarla veya bahçemizdeki zararlının salgın yapmadan ve en hassas döneminde yapılmalıdır: En uygun ilaçlama dönemini belirledikten sonra ilaçlamayı da en uygun gün ve zamanda yapmalıyız. Zirai mücadele ilacının etkililiği, ilacın kullanım zamanındaki iklim koşullarıyla ilişkilidir. Eğer ilaçlama yapacağımız gün hava koşulları ilaçlama için uygun değilse şu sakıncalar ortaya çıkar.

– Eğer ilaçlama yapacağımız gün hava yağışlı- ise yağmur zirai mücadele ilacının yıkanmasına neden olur.

– Hava sıcaklığı düşük ise; uyguladığımız ilacın bitkiler tarafından alınması zorlaşır beklenen sonucu alamayız.

– Hava sıcaklığı yüksekse, yüksek sıcaklıklar ilacın buharlaşmasına neden olur, ilaç kaybı yanında ilacın sıvı kısmı buharlaştığından bitkide yanmaya neden olur.

– Hava rüzgarlı ise ilaç rüzgarla sürükleneceğinden çevrede ki bitkilerde zararlara neden olur.

Bu nedenlerden dolayı iyi bir ilaçlama yapmak için;

– Günün serin olduğu sabah ve akşam üzeri saatlerinde ilaçlama yapmalıyız.

– Rüzgarsız ve yağışsız havada ilaçlama yapmalıyız.

-Eğer rüzgarlı havada ilaçlama yapmak zorunda isek ilaçlama sırasında rüzgarı arkaya almalıyız.